آیا می دانید وام های سریع یا فوری ارز دیجیتال چه نوع وام هایی هستند؟ وام های سریع، ابزار قدرتمند مالی پروتکل DeFi بوده که به شما اجازه معامله از طریق وام های بدون ضمانت را می دهند.
به وسیله این وام ها شما به تحکیم موقعیت خود در بازار رمزارزها پرداخته و امکان آربیتراژ، معامله و سایر عملیات های اکوسیستم عظیم DeFi را خواهید داشت.
ظهور سیستم مالی DeFi یا پروتکل های مالی غیرمتمرکز، انعطاف پذیری گسترده ای در دسترسی به اعتبار، برای افراد شرکت کننده در دنیای ارزهای دیجیتال فراهم کرده است.
به لطف وام های سریع ارز دیجیتال، کاربران DeFi، قادر به دریافت وام های ارزهای دیجیتال در کوتاه ترین زمان و بدون نیاز به وثیقه و ضمانت هستند (وام کریپتوی بدون ضمانت). همه این ویژگی ها به خاطر چگونگی کارکرد DeFi امکان پذیر است.
با یک مثال مسئله را بهتر باز میکنیم:
به عنوان یک مثال، فرض کنید یک کوین در یک صرافی با قیمت 10 دلار معامله و در صرافی دیگری با قیمت 20 دلار مبادله می‌شود.
یک مبادله گر حرفه‌ای می‌تواند یک قرارداد هوشمند خاص برای خود بنویسد. با این قرارداد، او می‌تواند یک وام مثلاً 1000 دلاری بگیرد. سپس در صرافی اول، معادل 1000 دلار از کوین را خریداری کرده و پس از انتقال آن به صرافی دوم، آن را با قیمت 2000 دلار به فروش برساند.
پس از اتمام معامله، تریدر 1000 دلار مبلغ اولیه وام را پس داده و 1000 دلار به عنوان سود در کیف پول خود خواهد داشت.
البته باید توجه داشت که فرآیند دریافت سود از وام فوری به این سادگی و سودآوری نیست و در مثال فوق به منظور درک بهتر موضوع، آن را ساده‌تر توصیف کرده‌ایم.
به طور معمول، فلش لون برای وام‌دهنده بدون ریسک است، چرا که تمام مراحل از خرید، انتقال، فروش، بازپرداخت مبلغ اصلی و برداشت سود در یک تراکنش انجام می‌شوند. اگر وام‌گیرنده قصد نداشته باشد پول وام‌دهنده را پس بدهد، قرارداد هوش مصنوعی به انجام نمی‌رسد و تمام تراکنش‌ها منفی می‌شوند.
وام سریع چیست؟
وام سریع در ارز دیجیتال چیزی جز وام زمان بندی شده در پروتکل DeFi نیست. این وام به تامین بودجه کاربران پرداخته و برای دریافت آن نیازی به ارائه ضمانت (نه به شکل ارزهای دیجیتال و نه به اشکال دیگر) در مقابل وجوه قرض داده شده نیست.
پروتکل DeFi، امکان دسترسی کاربران را به برخی از وجوه فراهم کرده است. کاربران اجازه استفاده از آنها را داشته و در نهایت با همان روند و همراه با کمیسیون های مربوطه، مبلغ وام دریافتی را به پروتکل باز می گردانند.
در بلاک چین این قابلیت وجود دارد که تمامی تراکنش ها و عملیات به صورت همزمان و در بازه زمانی کوتاه انجام شود.
امکان برنامه ریزی تراکنش به گونه ای وجود داشته که کاربر وجوه را قرض گرفته و آنها را به قراردادهای هوشمند سایر پروتکل های مختلف منتقل می کنند.
سپس عملیات مبادله مد نظر کاربر انجام شده و در انتهای همان تراکنش، وجه وام و کمیسیون های آن مجدد به پروتکل اولیه بازگشت داده می شوند و در این میان کاربر سود خود را از تراکنش های انجام شده برداشت می کند.
نکته مهم قابل توجه، انجام تمام فرآیند در یک عملیات خاص و فوری است. تمام این فرآیند در یک بلاک چین و در همان جای قبلی ثبت می شود.
این ایده به لطف پروژه AAVE ارائه شده است. این عملیات، در واقع برای دسترسی سریع کاربران به نقدینگی پروتکل DeFi طراحی شده است.
نحوه عملکرد وام سریع ارز دیجیتال (Flash loans)
1. قرض گرفتن: کاربر با درخواست مقدار مشخصی ارز دیجیتال از یک استخر وام در یک پلت فرم DeFi را به عنوان وام سریع ارز دیجیتال دریافت می کند.
نکته مهم این است که برای تضمین وام نیازی به وثیقه نیست.
2. اجرای تراکنش: قرارداد هوشمند استخر وام، درخواست وام را تأیید می کند و دارایی های درخواستی را برای استفاده در یک تراکنش به وام گیرنده منتقل می کند.
3. آربیتراژ یا استراتژی: وام گیرنده می تواند از دارایی های قرض گرفته شده برای اهداف مختلفی مانند تجارت آربیتراژ، اجرای استراتژی های معاملاتی پیچیده، تامین نقدینگی برای صرافی های غیرمتمرکز یا مشارکت در سایر پروتکل های DeFi استفاده کند.
4. بازپرداخت: وام گیرنده باید کل مبلغ وام شامل هرگونه سود و کارمزد را در همان بلوک معامله بازپرداخت کند. اگر وام گیرنده نتواند وام را در این بلوک بازپرداخت کند، معمولاً کل معامله برگردانده می شود و وام لغو می شود.
دلیل اینکه امکان بازگشت عملیات وجود دارد این است که تمامی عملیات ها از وام تا بازپرداخت وام بایستی از طریق یک قرارداد هوشمند انجام پذیرد.
وام های فلش به دلیل پتانسیل کسب سود از طریق فرصت های آربیتراژ و سایر استراتژی های DeFi محبوبیت پیدا کرده اند.
این وام ها به کاربران اجازه می دهند تا از اختلاف قیمت ها یا سایر ناکارآمدی های بازار بدون نیاز به سرمایه قابل توجه استفاده کنند.
پلتفرم های دریافت وام سریع ارز دیجیتال
- آوه (Aave) : اولین پلتفرم دریافت وام سریع بر بستر شبکه اتریوم و با زبان برنامه نویسی سالیدیتی (Solidity)
- یونی سواپ (Uniswap) : اولین و بزرگ‌ترین صرافی غیر متمرکز بر بستر شبکه اتریوم با امکان دریافت وام فوری ارز دیجیتال
- فیوروکامبو (Furucombo) : یکی از بهترین و ساده‌ترین پلتفرم‌ها برای دریافت وام سریع ارز دیجیتال
اجرای وام سریع
در طی فرآیند وام سریع ارز دیجیتال، پروتکل DeFi امکان پرداخت به وام گیرنده را فراهم می کند. وام گیرنده این وجه را برای بدست آوردن سود و درآمد در مجموعه ای از عملیات ها مصرف خواهد کرد.
به طور معمول وام گیرنده از این پول برای انجام معاملات در سایر پروتکل ها استفاده می کند. بنابراین وی قادر به کسب سود مورد نظر، بازیابی پول وام و پرداخت کمیسیون های لازم برای انجام فرآیند خواهد بود.
تمام این فرآیندها در یک تراکنش اتفاق می افتد. در همین زمان پروتکل های درگیر تراکنش، واریز پول به استخرهای مربوطه خود را انجام می دهند.
در نهایت پس از قرار گرفتن تراکنش در یک بلاک، محاسبات مربوطه آن شروع می شود. سپس برنامه کاربردی تراکنش فراخوانده شده و اجرا می شود.
در این هنگام اتفاقات زیر رخ خواهد داد:
- وام سریع ارز دیجیتال ایجاد شده و وام گیرنده توکن های مورد نظر را از استخرهای پروتکل دریافت می کند.
- عملیات های واسطه ای درخواستی وام گیرنده اجرا شده، کمیسیون های مربوطه پرداخت شده و پول وام و سود بدست آمده بازیابی می شوند.
- در نهایت وام بازپرداخت شده و کمیسیون های مربوطه نیز پرداخت می شود و در عین حال، کاربر درآمدهای خود را از طریق آدرس شخصی برداشت می کند.
به این ترتیب ماموریت وام سریع به اتمام رسیده و تکمیل می شود. قرض دادن وجهی که هرگز تحت کنترل کامل کاربر نبوده، اما به وسیله سایر پروتکل ها استفاده شده تا عملیات کاربر را تضمین نمایند، اتفاقی است که اکنون رخ داده است.
آنچه که برای بلاک چین اهمیت داشته، فراهم بودن وجه توسط کاربر بوده که به واسطه تراکنش ثابت می شود.
ایده وام سریع بسیار شبیه تامین اعتبار در سیستم مالی سنتی است. پول در واقع در اختیار فرد نیست، بلکه در اختیار شخص ثالث می باشد (پروتکل DeFi).
علی رغم تمام کاربردهایی که این ابزار پیشنهاد کرده، پروتکل DeFi با مشکل بزرگی روبرو است. این مشکل حمله وام سریع است.
حمله ای که در آن یک عامل مخرب قادر به دستکاری وام بوده و از این طریق به سرقت مبالغ قابل توجهی می پردازد.
حمله وام سریع چگونه انجام می شود؟
در حال حاضر پروتکل های DeFi از خطر مصون نیستند. زیرا در اجرای عملکرد آنها، قراردادهای هوشمندی شرکت داشته که امکان وجود نقص در آنها وجود دارد.
با وجود امنیت بالای تکنولوژی بلاک چین، اما از وجود باگ ها نمی توان غافل بود. بلاک چین ها نیز مجموعه ای از نرم افزارهای مختلف بوده و به همین دلیل امکان وجود آسیب در آنها وجود دارد. اگرچه این نقص ها چندان آشکار نباشند.
مهاجمان از این نقطه ضعف ها برای انجام حملات وام سریع در این پروتکل ها استفاده می کنند. به طور کلی حملات وام سریع ارز دیجیتال با سوءاستفاده از آسیب های شناسایی شده در پروتکل انجام می شوند.
هدف از این حملات، استفاده از سرمایه وام برای سرقت مبالغ قابل توجه از پروتکل مورد حمله است. برای مثال، حمله کننده به AAVE رفته و درخواست وام سریع می کند. سپس از این وام برای حمله به پروتکلی مانند Balancer اقدام می کند.
حمله کننده آسیب پذیری سیستم را بررسی کرده، به محاسبه پاداش های استخر Balancer می پردازد و با استفاده از این اطلاعات و نقص های موجود، به دریافت سود بسیار زیاد اقدام می کند.
در نتیجه هکر سود را دریافت کرده، AAVE پول و کمیسیون خود را بدست می آورد اما Balancer و ارائه کنندگان نقدینگی آن، ضرر زیادی را متحمل می شوند.
به هر حال مهاجمان حملات وام های سریع قادر به انجام حمله از مسیرهای مختلف هستند. این موضوع البته، به برنامه نویسی پروتکل مورد حمله نیز بستگی دارد.
این حملات به تخصص و مهارت حمله کننده وابسته است. این دانش منحصر به دانش برنامه نویسی نبوده بلکه نیاز به داشتن اطلاعات کافی در مورد قراردادهای هوشمند و اطلاعات لازم در مورد پلتفرم بلاک چین مربوطه نیز دارد.
به همین خاطر انجام حملات وام سریع بسیار پیچیده هستند و از طرفی جلوگیری از آنها نیز چالش برانگیز خواهد بود.
بنابراین توسعه دهندگان همواره به دنبال راهی برای اصلاح و توسعه قراردادها برای جلوگیری از این حملات هستند.
حملات مشهور وام های سریع
برخی از مشهورترین حملات وام سریع عبارتند از:
- Poly Network : این حمله در اگوست 2021 اتفاق افتاد. مسیر مورد استفاده حمله کننده، استفاده از نقطه ضعف موجود در پروکسی زنجیره دوطرفه Ethereum-BSC-Polygon بوده که از طریق آن قادر به سرقت مبلغ 611 میلیون دلار از استخر نقدینگی شده است.
- Cream Finance : این حمله در اکتبر 2021 انجام شده است. حمله کننده وام سریع را برای استفاده از عملگر کنترل کننده سیستم قیمت گذاری توکن زیرسیستم وام دهنده، درخواست کرده بود. نتیجه ضرر 140 میلیون دلاری پلتفرم بوده است.
- Pancakebunny : این حمله در می 2021 اتفاق افتاد. ظهور باگ در محاسبات قمیت توکن BUNNY باعث موفقیت حمله کننده در سرقت 45 میلیون دلار شده است.
- Alpha Finance : این حمله در فوریه 2021 اتفاق افتاده است. برای انجام این حمله مهاجم درخواست وام سریع از AAVE کرده با استفاده از نقطه ضعف موجود در سیستم چرخشی و استخر توسعه (sUSD) به دستکاری قیمت ها در Alpha Finance پرداخته و به سرقت 37.5 دلار اقدام کرده است.
این موارد بخشی از مهمترین و مشهورترین سرقت های انجام شده با استفاده از وام سریع بوده است. در دنیای DeFi آسیب ها و مشکلات زیادی وجود دارد که ضررهایی را به وجود می آورند.
همیشه به یاد داشته باشید که DeFi دنیای فرصت ها است. اما خطرات احتمالی را نیز در نظر بگیرید. به دانش خود افزوده و به طرح استراتژی های خود برای جلوگیری از این خطرات بپردازید.
